....

На VI век до н. э. приходится завершение формирования армянской народности. Среди художественных произведений VI–III вв. до н. э. высоким уровнем обработки выделяются изделия из металла. В древней столице Армении Армавире были обнаружены золотые ювелирные изделия эпохи Ервандидов.

С IV века до н. э. на территории Армении начинает развиваться эллинистическая культура. В III веке до н. э. в Армении появляются новые города, где развиваются ремесла и искусство. Установление более тесных связей с эллинистическими государствами Средиземноморья способствовало дальнейшему развитию древнеармянской культуры в новом, эллинистическом направлении. Со II века до н. э. после восстановления армянской государственности и образования Великой Армении в армянской культуре начинается расцвет эллинизма. Развитие эллинистической культуры поощрялось вначале царем Арташесом I, а затем и Тиграном Великим. Сохранились чеканные чаши из ритоны и серебра, мозаики, терракотовые изделия, фрагменты скульптурного искусства. Известно, что во время кратковременного похода Марка Антония на Армению римляне увезли из Арташата золотую статую богини Анаит. Еще в II–I веках до н. э. древние армяне владели техникой стеклоделия. На рубеже I века до н. э. – I века н. э. она достигает нового уровня.

Во время археологических раскопок в крепости Гарни около языческого храма I века н. э. были обнаружены руины терм I–III веков н. э., пол которых был украшен хорошо сохранившейся мозаикой с изображениями языческих богов и других мифологических существ с греческой надписью «Мы потрудились, но нам не заплатили». Ко II веку н. э. относятся две серебряные чаши, одна из которых, с именем армянского царя Бакура II, украшена изображениями сцен на театральные сюжеты. На территории Армении обнаружено несколько скульптурных мужских портретов, датирующихся III веком.

..

In the VI century BC, the Armenian nationality’s formation completion was over. Among the works of art as of VI-III centuries BC a high level of processing was typical of metal products. In the ancient capital of Armenia - Armavir, gold jewelry of the era of the Yervandunis have been discovered.

Since the IV century BC, Hellenistic culture began to develop on the territory of Armenia. In the III century BC new cities appear in Armenia where crafts and art develop. The establishment of closer ties with the Hellenistic states of the Mediterranean promoted the further development of the ancient Armenian culture in a new - Hellenistic direction. From the II century BC, after the restoration of Armenian statehood and the formation of Great Armenia, Hellenism begins to flourish in the Armenian culture. The development of Hellenistic culture was encouraged by the Armenian kings - at first by Artashes I, and then Tigran the Great. Chalices of rhytons and silver, mosaics, terracotta, fragments of sculptural art are preserved. It is known that during Mark Antony’s short march to Armenia, the Romans removed a golden statue of the goddess Anahit from Artashat. In the II-I centuries BC the ancient Armenians owned the technique of glassmaking, which at the turn of the I century BC - I century AD reaches a new level.

During the archaeological excavations near the fortress of Garni - the pagan temple of the 1st century AD, ruins of the therms of the 1st-3rd centuries AD were discovered the floor of which was decorated with a well-preserved mosaic with images of pagan gods and other mythological creatures with the Greek inscription «We worked, but we were not paid». Тhere are two silver bowls belonging to the II century AD, one of which (named after the Armenian king Bakur II) is decorated with theatrical subjects images. Several sculptural male portraits dating from the III century were also found on the territory of Armenia.

..

Մ.թ.ա. VI դարում ավարտվել էր հայ ազգի կազմավորման գործընթացը: Մ.թ.ա. VI-III դարերում արվեստի գործերի թվում մշակման բարձր մակարդակ է բնորոշ մետաղե իրերին: Հայաստանի հնագույն մայրաքաղաքում` Արմավիրում, հայտնաբերվել են Երվանդունիների դարաշրջանի ոսկյա զարդեր:

Մ.թ.ա. IV դարից ի վեր Հայաստանի տարածքում սկսեց զարգանալ հելլենիստական մշակույթը: Մ.թ.ա. III դարում Հայաստանում նոր քաղաքներ են ձևավորվում, որտեղ զարգանում են արվեստը և արհեստները: Միջերկրածովյան հելլենիստական պետությունների հետ սերտ կապերի հաստատումը հետագայում նպաստեց հին հայկական մշակույթի նոր՝ հելլենիստական ուղղությամբ զարգացմանը: Մ.թ.ա. II դարից սկսած՝հայոց պետականության վերականգնումից և Մեծ Հայքի ձևավորումից հետո, հելլենիզմը հայկական մշակույթում սկսում է ծաղկում ապրել: Հելլենիստական մշակույթի զարգացումը խրախուսվում էր հայ թագավորների կողմից, նախ Արտաշես I-ի, ապա` Տիգրան Մեծի: Պահպանվել են ռիտոնից և արծաթից պատրաստված թասեր, խճանկարներ, տերակոտային իրեր, քանդակագործական արվեստի նմուշներ: Հայտնի է, որ Մարկոս Անտոնիոսի՝ Հայաստան կարճատև շրջայցի ժամանակ հռոմեացիները Արտաշատից տարան Անահիտի աստվածուհու ոսկյա արձանը: Դեռևս մ.թ.ա. II-I դարերում հին հայերը տիրապետոիմ էին ապակեգործության արվեստին, որը մ.թ.ա. I դարից և մ.թ. I դարասկզբից հասնում է զարգացման նոր մակարդակի:

Գառնու՝ մ.թ.ա. 1-ին դարի հայկական հեթանոսական տաճարի ամրոցի մոտ հնագիտական պեղումների ժամանակ հայտնաբերվել են 1-3-րդ դարերի արքունի բաղնիքը, որի հատակը զարդարված է հեթանոս աստվածների և այլ դիցաբանական էակների պատկերներով լավ պահպանված խճանկարներով և հունական մակագրությամբ. «Մենք աշխատեցինք, սակայն մեզ չվճարեցին»: Մ.թ. II դարաշրջանին են պատկանում երկու արծաթե թասեր, որոնցից մեկը (Բակուր II հայոց թագավորի անունով) զարդարված է թատերական թեմատիկ պատկերներով: Հայաստանի տարածքում հայտնաբերվել են նաև III դարից պահպանված՝ տղամարդկանց մի քանի քանդակագործ դիմանկարներ:

....