....

Армавирская область

..

Armavir Region

..

Արմավիրի մարզ

....

....

Административный центр Армавирской области — город Армавир, расположенный у подножия Арагаца.

Урартские клинописи, найденные в окрестностях Армавира, повествуют о строительстве здесь в 776 году до нашей эры царем Урарту Аргишти I города-крепости Аргиштихинили и системы орошения окрестных земель водами Аракса. Аргиштихинили был разрушен в конце VI века до нашей эры скифами и мидийцами. В конце IV века до нашей эры город уже под именем Армавир стал столицей и религиозным центром Армянского царства. Крепость была заново укреплена, отстроены дворец и жилища. К этому же времени относятся и упоминания об армянских языческих святынях, в числе которых и священная платановая роща Армавирского оракула, по шелесту листьев которой совершались гадания. Находки, сделанные при раскопках крепости Аргиштихинили-Армавир, экспонируются в расположенном неподалеку этнографическом музее «Сардарапат».

До 1932 года Армавир назывался Сардарапат. Неподалеку от Армавира находится мемориальный комплекс «Сардарапат», возведенный на месте Сардарапатского сражения и увековечивающий победу над регулярной турецкой армией армянскими вооруженными формированиями и народным ополчением в 1918 году. Комплекс был открыт в 1968-м.

В городе Вагаршапат (Эчмиадзин) находится Святой Первопрестольный Эчмиадзин — духовный центр всех армян. Эчмиадзинский монастырь включен в список объектов Всемирного наследия ЮНЕСКО. Сердце монастыря — Эчмиадзинский кафедральный собор, возведенный в 303 году на месте древнего языческого храма, существовавшего еще при урартах. Он был сооружен по указанию Трдата III и первого католикоса Григория Просветителя. Легенда гласит, что Григорию снизошло видение, будто на этом месте ступил с небес Иисус Христос и золотым молотом оставил вмятину для заложения будущего храма. Само название Эчмиадзин означает «Место Сошествия Единородного».

Собор стоит в окружении монастырского комплекса, включающего ряд построек — духовная академия, резиденция Католикоса, синод Армянской церкви, библиотека и книгохранилище, кельи монашеской братии. В 1982 году по соседству с резиденцией Католикоса на средства известных благотворителей Алека и Мари Манукян было построено здание музея. Особого внимания на территории монастырского двора заслуживают хачкары.

При въезде в город Эчмиадзин расположена церковь Сурб Рипсиме. Центральнокупольный храм был построен в 618 году. Назван он по имени римлянки, пожелавшей остаться «невестой Христа» и бежавшей в Армению из Рима со своими подругами (по преданию, беглянок было тридцать семь). Она отказала женихам-язычникам. В Риме императору Диоклетиану, в Армении — царю Трдату III. За это она приняла мученическую смерть. Мощи Святой Рипсиме покоятся в подземной усыпальнице.

Неподалеку от церкви Сурб Рипсиме расположена церковь Сурб Шогакат. Согласно распространенному мнению, храм получил свое название от имени погибшей здесь девы. Однако имя мученицы, согласно преданию, — Мариане (ее мощи покоятся в правом приделе), название же Шогакат связано с видением Григория Просветителя и значит «ниспадение луча».

К югу от Кафедрального собора находится церковь Сурб Гаяне. Построена она была в 630 году там, где, согласно легенде, была погребена Гаяне — воспитательница Рипсиме, которая также приняла мученическую смерть и была причислена к лику святых. В южном приделе храма, рядом с алтарной апсидой, покоятся мощи Святой Гаяне.

Близ Эчмиадзина находятся руины уникального храма Звартноц. Название в переводе с древнеармянского означает «Храм Бдящих ангелов». История Звартноца начинается в VII веке. Его возвели по приказу католикоса Нерсеса III Строителя. Есть предание, что византийский император Константин III, участвовавший в церемонии освящения храма, так поразился его красотой, что пожелал возвести такой же в Константинополе. Однако архитектор Овнан по пути туда умер.

В X веке Звартноц был разрушен. Только спустя 1000 лет, в 1901–1907 годах, под руководством архитектора Тороса Тораманяна начались восстановительные работы. Сейчас на территории собора действует музей, в котором хранятся фрагменты древней постройки, резные плиты и другие артефакты. Звартноц включен в список объектов Всемирного наследия ЮНЕСКО.

Источник: А. Барагамян. Армения. — Комсомольская правда ; Директ-Медиа, 2014. — (Путешествуй с удовольствием).

..

Armavir city, the administrative center of the Armavir region, is located at the foot of the Aragats Mountain.

Urartian cuneiforms, found near Armavir, tell that in 776 BC King Argishti I established the city-fortress Argishtikhinili and the irrigation system of the surrounding lands by the waters of Araks river. Scythians and Medes destroyed Argishtikhinili at the end of the VI century BC. At the end of the IV century BC, the city, renamed Armavir, became the capital and the religious center of the Armenian kingdom. The fortress was reinforced, the palace and dwellings were rebuilt. By the same time, Armenian pagan shrines are mentioned, including the sacred plane tree grove of the Armavir oracle, according to the rustle of its leaves, fortune telling was performed. The findings, made during the excavation of the fortress Argishtikhinili-Armavir, are exhibited in the nearby ethnographic museum «Sardarapat».

Until 1932, Armavir was called Sardarapat. Not far from Armavir, there is the Sardarapat memorial complex, erected in the Sardarapat battle location and perpetuating the victory over the regular Turkish army by Armenian armed formations and the people's militia in 1918. The complex was opened in 1968.

In the city of Echmiadzin, the Holy Eternal Holy Echmiadzin, the spiritual center of all Armenians, is located. The Echmiadzin Monastery is included in the UNESCO World Heritage List. Echmiadzin Cathedral, built in 303 on the site of an ancient pagan temple that existed in the Urartian period, is the heart of the monastery. King Trdat III and the first Catholicos - Gregory the Illuminator, erected it. Legend has it that Gregory had a vision, as if Jesus Christ had stepped on this place from heaven and left a dent with a golden hammer for the construction of the future temple. The name Echmiadzin means «the place of the descent of the Only Begotten».

The cathedral is unique in that its northern bell tower depicts the Iranian Shah Abbas. It is believed that the bas-relief was placed on the bell tower so that the Shah's servants sent to destroy the cathedral did not do so.

The cathedral is surrounded by a monastery complex, including a number of buildings - the theological academy, the residence of the Catholicos, the synod of the Armenian Church, the library and the library, the cells of the monastic brotherhood. In 1982, next to the residence of the Catholicos, the museum building was constructed with the help of well-known philanthropists Alex and Marie Manoukians. The khachkars on the territory of the monastery courtyard deserve special attention.

At the entrance to the city of Echmiadzin, there is the Surb Hripsime Church. The central cupola temple was built in 618. It was named after the Roman woman, who wished to remain «the bride of Christ» and fled to Armenia from Rome with her friends (according to legend, the fugitives were thirty-seven). She refused the pagan grooms - the Emperor Diocletian Rome, King Trdat III - in Armenia and she was martyred for this. St. Hripsime’s relics rest in the underground tomb.

Not far from the church of Surb Hripsime the church of Surb Shoghakat is situated. According to popular belief, the temple received its name on behalf of the deceased virgin here. However, the name of the martyr, according to the legend, is Marianeh (her relics rest in the right side-chapel), but Shoghakat's name is connected with the vision of Gregory the Illuminator and means «the falling light ray».

To the south of the cathedral Surb Gayane church is located. It was built in 630, in the place where, according to the legend, Gayane – Hripsime's governess was buried, who also died a martyr's death and was ranked as a saint. In the southern side-chapel of the church, near the altar apse, relics of St. Gayane are buried.

Near Echmiadzin the ruins of the unique temple of Zvartnots are located. The name, translated from ancient Armenian, means «Temple of vigilant angels». The history of Zvartnots starts in the VII century. The temple was erected on the orders of the Catholicos Nerses III Builder. There is a story that the Byzantine emperor Constantine III, who participated in the ceremony of consecration of the temple, was so impressed with its beauty that he wished to erect a temple like that in Constantinople. However, architect Hovnan died on the way there.

In the X century, Zvartnots was destroyed. Only 1000 years later, in the years 1901-1907, under the direction of architect Toros Toramanyan, restoration works began. Nowadays, on the territory of the cathedral, there is a museum, in which fragments of ancient buildings, carved slabs and other artifacts are kept. Zvartnots is included in the list of UNESCO World Heritage Sites.

..

Արագածի ստորոտում սփռված Արմավիրի մարզկենտրոնն է Արմավիր քաղաքը:

Արմավիրի մոտակայքում գտնված ուրարտական սեպագիր արձանագրությունները փաստում են մ.թ.ա. 776 թվականին Ուրարտուի Արգիշտի I թագավորի կողմից Արգիշտիխինիլի բերդաքաղաքի և Արաքսի ջրերով աշխատող ոռոգման համակարգի կառուցումը: Արգիշտիխինիլին ավերվել է մ.թ.ա. VI դարի վերջին սկյութների և միդիացիների կողմից: Մ.թ.ա. IV դարի վերջին քաղաքը՝ արդեն Արմավիր անվանումով, դարձավ Հայոց թագավորության մայրաքաղաքը և հոգևոր կենտրոնը: Բերդը կրկին ամրացվեց, ավարտին հասցվեց պալատի և բնակելի կացարանների շինարարությունը: Այս շրջանին են վերաբերում նաև հայ հեթանոսական սրբավայրերի մասին հիշատակումները, որոնց թվում է Արմավիրի պատգամախոսի սոսիների սուրբ պուրակը, որոնց տերևների շրշյունով գուշակություններ էին անում: Արգիշտիխինիլի-Արմավիր ամրոցի պեղումների ժամանակ գտնված նմուշները ցուցադրված են  ոչ հեռու տեղակայված «Սարդարապատ» պետական ազգագրության թանգարանում:

Մինչև 1932 թվականը Արմավիրը կոչվում էր Սարդարապատ: Արմավիրից ոչ հեռու գտնվում է «Սարդարապատ» հուշահամալիրը, որը կառուցվել է Սարդարապատի մարտերի տեղում և անմահացնում է 1918 թվականին թուրքական կանոնավոր բանակի նկատմամբ հայկական զինված ջոկատների և ժողովրդական զորամիավորումների տարած հաղթանակը: Հուշահամալիրը բացվել է 1968 թվականին:

Էջմիածնում  է գտնվում Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը՝ համայն հայության հոգևոր կենտրոնը: Էջմիածնի վանահամալիրը ընդգրկված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում: Վանական համալիրի սիրտն է Էջմիածնի տաճարը՝ կառուցված 303  թվականին հեթանոսական հին տաճարի տեղում, որը գոյություն ուներ դեռևս ուրարտացիների օրոք: Այն կառուցվել է Տրդատ Գ-ի և առաջին կափողիկոս Գրիգոր Լուսավորչի կարգադրումով: Լեգենդը պատմում է, որ Գրիգորը տեսիլք է ունեցել, կարծես այս տեղում երկնքից իջել է Հիսուս Քրիստոսը և ոսկե մուրճով հարվածելով ցույց տվել ապագա տաճարի կառուցման վայրը: Հենց անվանումը նշանակոզանգակատան վրա ւմ է «Միածնի իջնելու վայր»:

Տաճարը եզակի է նրանով, որ նրա հյուսիսային զանգակատան  վրա պատկերված է պարսից շահ Աբբասը: Համարվում է, որ այս բարձրաքանդակը տեղադրվել է զանգակատան վրա նպատակով, որպեսզի շահի ծառաները՝ ուղարկված քանդելու տաճարը, չանեին այդ:

Տաճարը շրջապատված է վանահամալիրի մյուս կառույցներով, որոնց մեջ մտնում են հոգևոր ճեմարանը, կաթողիկոսի նստավայրը, Հայկական եկեղեցու սինոդը, գրադարանը և գրապահոցը, վանական եղբայրության կացարանները: 1982 թվականին կաթողիկոսի նստավայրի հարևանությամբ հայտնի բարերարներ Ալեք և Մարի Մանուկյանների միջոցներով կառուցվեց թանգարանի շենքը: Վանական համալիրի բակում հատուկ ուշադրության են արժանի խաչքարերը:

Էջմիածին քաղաք մտնելիս կարելի է տեսնել Սուրբ Հռիփսիմեի տաճարը: Կնետրոնական գմբեթով տաճարը կառուցվել է 618 թվականին և կոչվել է մի հռոմեուհու անունով, ով ցանկանում էր մնալ «Քրիստոսի հարսնացու» և Հայաստան էր փախել Հռոմից իր ընկերուհիների հետ (ըստ ավանդության՝ 37 այդպիսի փախստականներ կային): Նա մերժել էր իր հեթանոս փեսացուներին՝ Հռոմում՝ Դիոկղետիանոս կայսերը, Հայաստանում՝ Տրդատ Գ-ին: Դրա համար նա նահատակվեց: Սուրբ Հռիփսիմեի մասունքները հանգչում են ստորգետնյա դամբարանում:

Սուրբ Հռիփսիմեից ոչ հեռու է գտնվում Սուրբ Շողակաթի եկեղեցին: Համաձայն տարածված տեսակետի՝ տաճարը ստացել է իր անունը  այստեղ նահատակված կույսի անունով: Սակայն ըստ մեկ այլ ավանդության՝ այստեղ նահատակված սրբի անունը Մարիանե էր, իսկ Շողակաթ անունը կապված է Գրիգոր Լուսավորչի տեսիլքի հետ և նշանակում է «լույսի ճառագում»:

Տաճարի հարավային մասում գտնվում է Սուրբ Գայանեի եկեղեցին: Այն կառուցվել է 630 թվականին, ըստ լեգենդի, այնտեղ, որտեղ թաղվել է Գայանեին՝ Հռիփսիմեի խնամակալը, ով նույնպես նահատակվել է և դասվել սրբերի շարքը: Տաճարի հարավային հատվածում՝ սուրբ սեղանի աբսիդի մոտ, հանգչում են Սուրբ Գայանեի մասունքները:  

Էջմիածնից հարավ-արևելք գտնվում է Զվարթնոցի եզակի տաճարի ավերակները: Հին հայերենից թարգմանաբար «զվարթնոց» նշանակում է «հրեշտակների ԿԱՄ զվարթունների տաճար»: Զվարթնոցի պատմությունը սկսվում է VII դարից: Այն կառուցվել է Ներսես III Շինարար կաթողիկոսի հրահանգով: Կա ավանդություն, ըստ որի՝ բյուզանդական կայսր Կոստանդին III-ը, ով մասնակցել է տաճարի օծման արարողությանը, զմայլվել է նրա գեղեցկությամբ և ցանկություն հայտնել նման մի տաճար կառուցել Կոստանդնուպոլսում: Սակայն ճարտարապետ Հովնանը այնտեղ ճանապարհին մահացել է: X դարում Զվարթնոցը ավերվեց երկրաշարժից: Միայն 1000 տարի անց՝ 1901-1907 թվականներին, ճարտարապետ Թորոս Թորամանյանի ղեկավարությամբ այնտեղ սկսվեցին վերականգնողական աշխատանքներ: Այժմ տաճարի տարածքում գործում է թանգարան, որում պահվում են հին շինությունից մնացած բեկորներ, փորագրված սալիկներ և այլ գտածոներ: Զվարթնոցը ընդգրկված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում:

....