....

Послевоенный период

..

The post-war period

..

Հետպատերազմյան շրջան

....

....

В первые послевоенные годы армянское кино переживало трудности, характерные для всей советской кинематографии. На экраны вышло всего 3 художественных фильма: «Второй армянский киноконцерт» (1946, режиссер Бархударян), экранизация народной сказки «Анаит» (1947) и комедия из колхозной жизни «Девушка Араратской долины» (1950), оба режиссера Бек-Назарова.

В лучших традициях национального реалистического искусства режиссер Айартян в 1956 году осуществил экранизацию драмы Ширванзаде «Из-за чести» и в 1960 году поставил историческую эпопею «Северная радуга». С.А. Кеворков и Э.А. Карамян создали приключенческую ленту «Призраки покидают вершины» (1955) и экранизацию романа П. Абрахамса «Тропою грома» (1956). Значительными работами стали их историко-революционные ленты о Камо «Лично известен» (1958) и «Чрезвычайное поручение» (1965). Страницы биографии легендарного революционера-ленинца, его подвиги, наводившие ужас на блюстителей царского режима, были воспроизведены на экране ярко и эмоционально. В 1974 году С.А. Кеворков и Г.Г. Мелик-Авакян поставили фильм, завершающий трилогию о Камо, — «Последний подвиг Камо».

В конце 50-х годов в армянское кино пришло новое поколение режиссеров: Г.Г. Мелик-Авакян, Л.В. Вагаршян, Ю.А. Ерзинкян, Л.Г. Исаакян, Г.А. Саркисов, М.Г. Акопян. Современная тема нашла отражение в фильмах «Кому улыбается жизнь» (1958, режиссер Исаакян), «О моём друге» (режиссер Ерзинкян), «О чём шумит река» (режиссер Мелик-Авакян) — оба 1959. Мелик-Авакян поставил психологическую драму «Сердце матери» (1958).

Популярностью пользовались музыкальные фильмы «Сердце поёт» (1956, режиссер Мелик-Авакян, в главной роли певец А.М. Айдинян) и «Песня первой любви» (1958, режиссер Юрий Ерзинкян и Лаэрт Вагаршян). Музыкальная мелодрама «Песня первой любви», выйдя на экраны, сразу же получила широкий отклик и признание зрителей. Музыка к картине стала совместной работой композиторов Лазаря Сарьяна и Арно Бабаджаняна. «Песня первой любви» — первый советский послевоенный фильм, в котором прозвучал джаз.

Среди удач тех лет — короткометражный комедийный фильм «Золотой бычок» (1956, режиссер Акопян). Полнометражной комедией «Парни музкоманды» (1960), построенной на историко-революционном материале, дебютировали режиссеры Г.С. Малян и Г.Р. Маркарян. Удачным был также дебют режиссера Армана Манаряна — короткометражная лента «Тжвжик» (1962). «Тжвжик» стал дипломной работой режиссера. Сценарий фильма написал его брат, Ерванд Манарян, по рассказу западноармянского писателя Атрпета.

К началу 60-х годов относится первая попытка отобразить в национальном киноискусстве Великую Отечественную войну («Рождённые жить», 1961, режиссер Вагаршян). Несмотря на отдельные успехи, критика тех лет упрекала создателей многих фильмов в схематизме и пристрастии к штампам и в отставании от общего уровня, достигнутого советским кинематографом. Ощущалась потребность в поисках новых образов и творческих решений.

В 1963 году на экраны выходит первый армянский фильм в цвете — «Путь на арену» — режиссеров Л. Исаакяна и Генриха Маляна. Картина снята по отдаленным мотивам творческой биографии клоуна-мима Леонида Енгибарова, с ним же в главной роли.

В 1960-х годах выходят главные фильмы Сергея Параджанова — «Тени забытых предков» (1964) и «Цвет граната» (1968). Еще две значительные работы режиссера выйдут в 1980-е — «Легенда о Сурамской крепости» (1984) и «Ашик-Кериб» (1988). «Цвет граната» — поэтическая кинопритча Сергея Параджанова об армянском поэте Саят-Нова, снятая на киностудии «Арменфильм». Главную роль исполнила Софико Чиаурели.

..

In the first post-war years, Armenian cinema faced difficulties, characteristic of all Soviet cinematography of the time. Only three feature films appeared on the screens: «The Second Armenian Cinema Concert» (1946, directed by Barkhudaryan), the screen version of the folk tale «Anahit» (1947) and a comedy about the collective farm life - «The girl of the Ararat valley» (1950), both directed by Beknazaryan.

Preserving the best traditions of national realistic art, director Hayartyan performed a screen version of Shirvanzade’s drama «For honor» in 1956 and in 1960, set the historical epic «The northern rainbow». Gevorkov and Karamyan created an adventure film «Ghosts leave the peaks» (1955) and the adaptation of the novel by P. Abrahams «The path of thunder» (1956). Among the significant works there were the historical and revolutionary films about Kamo - «Personally known» (1958) and «Extraordinary Commission» (1965). The pages of the biography of the legendary leninist-revolutionary, his exploits, that were horrifying the guardians of the tsar regime, were reproduced on the screen brightly and emotionally. In 1974, Gevorkov and Melik-Avagyan staged a film that concludes the trilogy about Kamo – «Kamo's last deed».

At the end of the 1950s, a new generation of directors appeared: Melik-Avagyan, Vagharshyan, Erzinkian, Isahakyan, Sarkisov, Hakobyan. Modern topics were reflected in the films «To whom life is smiling» (1958, director Isahakyan), «About my friend» (director Erzinkian), «Why does the river roar» (directed by Melik-Avagyan), both shot in 1959. Melik-Avagyan also staged a psychological drama «Heart of a mother» (1958).

Among the popular musical films there were «The heart sings» (1956, director Melik-Avagyan, starring Aydinyan) and «First love song» (1958, director Yuri Erzinkian and Layert Vagharshyan). The musical melodrama «First love song», after appearing on the screens, immediately received a wide response and recognition of the audience. Music for the film was a joint work of composers Lazar Saryan and Arno Babajanyan. «First love song» is he first Soviet post-war film in which jazz sounded.

Among the most successful movies of those years was a short comic film «The Golden Bull» (1956, director Hakobyan). With the full-length comedy «Guys of the band» (1960), built on historical-revolutionary material, such directors as Malian and Markaryan debuted. The debut of director Arman Manaryan was also successful with the short film «Tzhvzhik» (1962). «Tzhvzhik» became the thesis work of its director. His brother, Yervand Manaryan, according to the story of the Western Armenian writer Atrpet, wrote the script of the film.

By the beginning of the 1960s, the first attempt to display the Great Patriotic War («Born to Live», 1961, directed by Vagharshyan) in the national cinema art was made. Despite the success, the criticism of those years reproached the creators of many films in schematics and addiction to the stamps as well as staying behind the general level, achieved by the Soviet cinema. There was a need to search for new images and creative solutions.

In 1963, the first Armenian color film appeared – «Way to the Arena», directed by Isahakyan and Malyan. The motion picture is shot distantly based on  clown-mime Leonid Yengibarov’s creative biography motives, with him as the leading role.

In the 1960s, Sergey Paradzhanov's famous films – «Shadows of Forgotten Ancestors» (1964) and «Pomegranate Color» (1968) were created. Two more significant works of this director came out in the 1980s – «The legend of Suram fortress» (1984) and «Ashik Kerib» (1988). «Pomegranate color» is a poetic film parable by Sergey Paradzhanov about the Armenian poet Sayat-Nova, shot at the film studio «Armenfilm». Sofiko Chiaureli played the main role.

..

Հետպատերազմյան առաջին տարիներին հայկական կինոարվեստը բախվեց ժամանակի խորհրդային ողջ կինեմատոգրաֆիային բնորոշ բազում դժվարությունների հետ: Նկարահանվեց ընդամենը երեք ֆիլմ՝ «Հայկական երկրորդ կինոհամերգ» (1946, Բարխուդարյան), ժողովրդական հեքիաթի էկրանավորումը՝ «Անահիտ» (1947) և կոլտնտեսային կյանքի մասին «Արարատյան դաշտի աղջիկը» կատակերգությունը (1950)՝ վերջին երկուսը ռեժիսոր Բեկնազարյանի ղեկավարությամբ:

Ազգային ռեալիստական արվեստի լավագույն ավանդույթները պահպանելով՝ ռեժիսոր Հայարտյանը 1956 թ. էկրանավորեց Շիրվանզադեի «Պատվի համար» դրաման, իսկ 1960 թ. ներկայացրեց «Հյուսիսային ծիածան» պատմական էպոպեան: Գևորգովը և Քարամյանը ստեղծեցին «Ուրվականները հեռանում են լեռներից» (1955) արկածային ֆիլմը և էկրանավորեցին Աբրահամսի «Երկնքի ճանապարհը» վեպը (1956): Կարևոր աշխատանքների թվում են Կամոյի մասին պատմական և հեղափոխական ֆիլմերը` «Անձամբ հայտնի է» (1958) և «Արտակարգ հանձնաժողով» (1965): Հեղափոխական-լենինիստ Կամոյի կենսագրությունը և խիզախությունները ֆիլմում արտահայտված են վառ և զգացմունքային կերպով:  1974 թ. Գևորգովը և Մելիք-Ավագյանը բեմադրեցին Կամոյի մասին պատմող եռահատորյակի  ֆիլմ, որը եզրափակում է Կամոյի մասին եռաչափությունը եզրափակող ֆիլմ` «Կամոյի վերջին հերոսությունը»:

1950-ականների վերջում ի հայտ եկան նոր սերնդի ռեժիսորներ` Մելիք-Ավագյանը, Վաղարշյանը, Երզինկյանը, Իսահակյանը, Սարգիսովը, Հակոբյանը: Ժամանակակից թեմաները արտացոլված են «Ու՞մ է ժպտում կյանքը» (1958 թ., ռեժիսոր՝  Իսահակյան), «Իմ ընկերոջ մասին» (ռեժիսոր՝ Երզինկյան), «Ինչու՞ է աղմկում գետը» (ռեժիսոր՝ Մելիք-Ավագյան) ֆիլմերում: Մելիք-Ավագյանը նկարահանել է նաև «Մոր սիրտը» (1958 թ.) ֆիլմը:

Հանրահայտ երաժշտական ֆիլմերի շարքում «Սիրտն է երգում» (1956, ռեժիսոր՝ Մելիք-Ավագյան, գլխավոր դերում՝ երգիչ Այդինյան) և «Առաջին սիրո երգը» (1958, ռեժիսորներ՝ Երզինկյան և Վաղարշյան) ֆիլմերն են: «Առաջին սիրո երգը» երաժշտական մելոդրաման էկրաններին հայտնվելուց անմիջապես հետո ստացավ լայն արձագանք և հանդիսատեսի կողմից լայն ճանաչում: Ֆիլմի համար երաժշտությունը գրվել է կոմպոզիտորներ Լազար Սարյանի և Առնո Բաբաջանյանի համատեղջանքերով: «Առաջին սիրո երգը» առաջին սովետական հետպատերազմյան ֆիլմն է, որտեղ հնչում է ջազ:

Այդ տարիների ամենահաջող կինոնկարներից «Ոսկե ցլիկ» կարճամետրաժ ֆիլմը (1956, ռեժիսոր՝ Հակոբյան): Պատմական-հեղափոխական թեմայի վրա հիմնված «Նվագախմբի տղաները» (1960) լիամետրաժ կատակերգությամբ հանդես եկան այնպիսի ռեժիսորներ, ինչպիսիք են Մալյանը և Մարգարյանը: Ռեժիսոր Արման Մանարյանի դեբյուտը «Տժվժիկ» կարճամետրաժ ֆիլմով (1962) ևս բավականին հաջող էր: «Տժվժիկը» դարձավ իր ռեժիսորի դիպլոմային աշխատանքը, իսկ ֆիլմի սցենարը գրել է նրա եղբայրը՝ Երվանդ Մանարյանը, արևմտահայ գրող Ատրպետի պատմվածքի հիման վրա:

....